+30 6944100080 | +30 6949209033

ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ

Στην Ορεινή Δωρίδα

Ανατολικά από το πέρασμα του Ρίου-Αντιρρίου απλώνεται ο Κορινθιακός κόλπος. Στη βόρεια πλευρά του, τη σκυτάλη για τα ψηλότερα βουνά, μετά τη Μακεδονία και την Ήπειρο, παίρνει η Στερεά Ελλάδα και ειδικότερα η Φωκίδα αφού εκεί υψώνονται στα 2,5 χλμ. η Γκιώνα και τα Βαρδούσια. Η σημερινή Δωρίδα είναι ο δήμος που καλύπτει τη δυτική πλευρά της Φωκίδας. Τα όριά της ξεκινούν ανατολικά της Ναυπάκτου στο σημείο που εκβάλλει ο ποταμός Μόρνος στον Κορινθιακό κόλπο. Ο Δήμος Δωρίδος είναι μία από τις δύο διοικητικές υποδιαιρέσεις της Φωκίδας. Πρόκειται για την αυθεντική, παρθένα γωνιά της Στερεάς! Στα βόρεια όριά της τα Βαρδούσια όρη ανταγωνίζονται σε ύψος τη Γκιώνα που ορθώνεται στα δεξιά τους και χωρίζει τη Δωρίδα από την Παρνασσίδα, τον σημερινό Δήμο Δελφών. Από τη Δωρίδα πίνει νερό όλο το λεκανοπέδιο Αττικής. Το 1979 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του φράγματος του Μόρνου, ύψους 125 μ. το οποίο συγκρατεί τα νερά από τους ποταμούς Μόρνο και Εύηνο και άλλους παραπόταμους. Το αποτέλεσμα είναι μια τεχνητή λίμνη με μέση επιφάνεια 15,5 τετρ. χλμ., που σχηματίζει φιόρδ μοναδικής ομορφιάς στην Ελλάδα!

ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ

ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ

Click Here

ΚΑΡΟΥΤΕΣ

ΚΑΡΟΥΤΕΣ

Click Here

ΣΥΚΕΑ

ΣΥΚΕΑ

Click Here

ΛΙΔΩΡΙΚΙ

ΛΙΔΩΡΙΚΙ

Click Here

ΑΡΤΟΤΙΝΑ

ΑΡΤΟΤΙΝΑ

Click Here

ΠΕΝΤΑΓΙΟΥ

ΠΕΝΤΑΓΙΟΥ

Click Here

ΤΕΙΧΙΟ

ΤΕΙΧΙΟ

Click Here

ΠΑΛΑΙΟΞΑΡΙ

ΠΑΛΑΙΟΞΑΡΙ

Click Here

ΠΟΤΙΔΑΝΕΙΑ

ΠΟΤΙΔΑΝΕΙΑ

Click Here
Facebook-f Instagram Tripadvisor

Proceed Booking

error: Content is protected !!
Accessibility

Accessibility

Increase Font SizeDecrease Font SizeLight contrastHigh contrastHighlight LinksReset Settings

αμυγδαλια

Η Αμυγδαλιά βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της βουνοσειράς που κλείνει την κοιλάδα της Βελάς προς τη θάλασσα (Κουτσουρός, Αϊ – Δημήτρης, Προφ. Ηλίας, Μεσοβούνι) σε υψόμετρο 640 μ. και έχει θέα προς τη λίμνη του Μόρνου. Το χωριό ιδρύθηκε πριν από το 1800. Από το 1833 ανήκε στο Δήμο Τολοφώνος και το 1912 αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα Πλέσσας. Η ονομασία Πλέσσα είναι σλαβική και σημαίνει «Φαλακρός τόπος, μη δασωμένος βοσκότοπος». Στα 1927 μετονομάστηκε σε Κοινότητα Αμυγδαλιάς και σήμερα ανήκει στο Δήμο Δωρίδος.

Το τριήμερο πανηγύρι γύρω από τη γιορτή της Παναγίας της Κουτσουριώτισσας, 22, 23 και 24 Αυγούστου, ήταν από τα καλύτερα της Επαρχίας. Την παραμονή 22 Αυγούστου, πριν από τον Εσπερινό, πραγματοποιούνται αθλητικοί αγώνες σε γήπεδο κοντά στο μοναστήρι, το οποίο γιορτάζει και τη 2α Φεβρουαρίου, καθώς και τη Δευτέρα του Πάσχα. Το εξωκλήσι Αγία Τρίτη γιορτάζει την Τρίτη μετά το Πάσχα.

Μεγαλοχώρι η Αμυγδαλιά, μετείχε στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 με δεκάδες αγωνιστές, αλλά και στους μετέπειτα αγώνες της πατρίδας μας. Η προσφορά αυτή και διάφορα σχετικά ιστορικά γεγονότα περιγράφονται με λεπτομέρειες στο εξαιρετικό βιβλίο «Πλέσσα – Αμυγδαλιά» του Αρεοπαγίτου Αθανασίου Θ. Μανέτα.

καρουτεσ

Από το 1836 ανήκει στο Δήμο Αιγιτίου ως Καρούτανι και ως Καρούταις από το 1869. Το 1912 αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα με την ονομασία Καρούται. Στα 1889 είχε 583 κατοίκους και μερικές διοικητικές υπηρεσίες.

Η ονομασία προέρχεται από τις σλαβικές λέξεις Κorito και Κoryto, που σημαίνουν σκάφη, ποτίστρα ή ταΐστρα ζώων και τούτο ίσως λόγω της μορφής της τοποθεσίας.

Το χωριό βρίσκεται σε πέρασμα – αυχένα στη νότια προέκταση της Γκιώνας, υψόμετρο 1.040 μ. πάνω στον ορεινό δρόμο Λιδωρικίου – Άμφισσας. Η περιφέρειά του ανέρχεται σε 35.000 τ.χ., δασωμένη κατά το πλείστον, με έλατα και κέδρους. Θαυμάσια τα βοσκοτόπια της. Ονομαστές ήταν παλαιότερα οι φακές των Καρουτών. Πολύ αναπτυγμένη η κτηνοτροφία της περιοχής, με την οποία, αν και έχει μειωθεί, ασχολούνται και σήμερα κάτοικοι του χωριού. Παλαιότερα Καρουτιανοί καλλιεργούσαν κτήματά τους, κυρίως αμπέλια, στο Παλαιόκαστρο της σημερινής Πενταπόλεως και γι’ αυτό ο οικισμός ήταν γνωστός ως «Καρουτιανά Χάνια».

Το υπέδαφος της ευρύτερης περιοχής του χωριού είναι πλούσιο σε μετάλλευμα βωξίτη, του οποίου πραγματοποιείται από δεκαετίες η εξόρυξη, με αποτέλεσμα όμως, το φυσικό περιβάλλον της Γκιώνας να έχει εμφανέστατα αλλοιωθεί και να έχει υποστεί ανεπανόρθωτες καταστροφές.

Το υψόμετρο, το απαράμιλλο «ελβετικό τοπίο», οι οξύληκτες ράχες και τα βυθίσματα, οι μοναδικές τοποθεσίες – οροπέδια «Καρουτιανός Κάμπος», «Γαρδενίτσα» και άλλες, καθιστούν τις Καρούτες μοναδικό και προσβάσιμο τόπο για επίσκεψη και παραθερισμό.

Στο χωρίο βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου ενώ πανηγύρι γίνεται της Αγίας Παρασκευής, στο εξωκλήσι του κοιμητηρίου και το αντάμωμα του χωριού γίνεται του Αγίου Πνεύματος.

Τα πρώτα σπίτια δημιουργήθηκαν γύρω στο 16ο αιώνα λίγο νοτιότερα, στη θέση που είναι γνωστή ως «Παλιοχώρι». Η έλλειψη του νερού ανάγκασε τους κατοίκους του να εγκατασταθούν στην τοποθεσία του σημερινού χωριού, όπου ανακάλυψαν δύο μικρές πηγές νερού.

Στα χρόνια της Γερμανο – Ιταλικής Κατοχής, η πρώτη ρίψη στην Ελλάδα από αεροπλάνα της Αγγλικής Αεροπορίας (ΡΑΦ) που ξεκίνησαν από το Κάιρο, πραγματοποιήθηκε στον «Έλατο του Καρουτιανού Κάμπου» τη νύχτα της 30ής Σ/βρίου του 1942. Τότε έπεσε με αλεξίπτωτα η πρώτη Αγγλική αποστολή σαμποτέρ στην κατεχόμενη Ελλάδα, για να οργανώσει σαμποτάζ, με τη συνεργασία Ελλήνων ανταρτών. Οι Καρούτες έχουν χαρακτηριστεί μαρτυρικό χωριό, κάηκαν και καταστράφηκαν τέσσερις φορές από τους κατακτητές και είχαν και ανθρώπινα θύματα.

Στις 5 Αυγούστου του 1944, οι αντάρτες του ΕΛΑΣ, σε συνεργασία με Άγγλους και Αμερικανούς σαμποτέρ, παγίδεψαν στις Καρούτες ένα Τάγμα 250 επίλεκτων Γερμανών στρατιωτών και το εξολόθρευσαν. Στη φονική αυτή μάχη σκοτώθηκαν περισσότεροι από 100 Γερμανοί με το Διοικητή τους. Περισσότεροι από τους νεκρούς υπήρξαν οι αιχμάλωτοι. Σκοτώθηκαν και 29 αντάρτες και τρεις Καρουτιανοί πολίτες.

ΣΥΚΕΑ

Η ονομασία του χωριού φαίνεται ότι προήλθε από τις λέξεις σκιά, ισκιά, Συκιά. Το χωριό ανήκε, από το 1836, στο Δήμο Αιγιτίου και το 1912 αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα. Η παλαιότερη θέση του χωριού ήταν στη Μεγάλη Βρύση, στα «Παλιοχώρια». Φαίνεται ότι η περιοχή κατοικήθηκε συνέχεια από τους κλασσικούς χρόνους.

Η Συκιά βρίσκεται σε μια σκιερή ρεματιά της δυτικής πλευράς της Γκιώνας, σε υψόμετρο 710. κάτω από πανύψηλη κατακόρυφη βραχοσειρά, με αρνητική μάλιστα κλίση. Κάθε χρόνο πολλοί ορειβάτες έρχονται εδώ για ν’ αναρριχηθούν στα βράχια αυτά. Ανατολικά και κοντά επάνω υψώνεται η «πυραμίδα», η ψηλότερη κορυφή της Γκιώνας (2512 μ.) Β.Α., μέσα σε άγριας ομορφιάς χαράδρα, το περίφημο «Λαζόρεμα». Στα πόδια του, προς τη ρεματιά, εκτείνονται γραφικά σπήλαια, που προκαλούν το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

Κοντά στα σύνορα με το Λευκαδίτι, βρίσκεται η αποκλείστρα «Κάργιο» που έσωσε πολύ κόσμο επί τουρκοκρατίας.

Ενοριακός ο ναός της Αγ. Παρασκευής και εξωκλήσια η Ζωοδόχος Πηγή (Αρσαλή), ο Αγ. Αθανάσιος, η Παναγία και ο Αγ. Γεώργιος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναΐσκος της Ζωοδόχου Πηγής, από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, μέσα σε σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Εκεί βρέθηκε και η εικόνα του ναού. Πάρα πολλοί προσκυνητές συρρέουν στη γιορτή της και θαυμάζουν το μοναδικό θέαμα του ναού και του τοπίου.

ΛΙΔΩΡΙΚΙ

Το Λιδωρίκι ορίστηκε πρωτεύουσα της Επαρχίας Δωρίδος, (του Νομού Φωκίδος), από το 1833 και από το 1836 πρωτεύουσα του Δήμου Αιγιτίου, που προέκυψε από τη συνένωση των μέχρι τότε Δήμων Αιγιτίου, Υαίας και Κόρακα. Οι πρώτες αναφορές γίνονται στα Βυζαντινά χρόνια. Στον κατάλογο των Επισκοπών, ο Λέων ο Σοφός (886 – 912 μΧ.) αναφέρει και την Επισκοπή Λιδωρικίου, που υπαγόταν στη Λάρισα. Αναφέρεται επίσης και από τον Επίσκοπο Καισαρείας Αρέθα (850 – 932 μ.Χ.).

Το 1912 αναγνωρίσθηκε ως Κοινότητα Λιδορικίου, περιλαμβάνοντας και τους οικισμούς Χάνια Στενού, Λεύκα (μέχρι το 1915), Βραΐλα και Παλαιόκαστρο (μέχρι το 1919). Για την προέλευση και την ορθή γραφή της ονομασίας “Λιδωρίκι” έχουν ειπωθεί και γραφεί πολλά. Επικρατέστερη άποψη είναι ότι προέρχεται από τη λέξη «Λιμοδωριείς – Λιμοδωρίκιος». Πριν από το 1955 παρουσιάστηκε με τη γραφή Λιδωρίκιον και το έτος 1955 επανήλθε στη γραφή “Λιδορίκιον” όμως στα μεταγενέστερα χρόνια επικράτησε η γραφή Λιδωρίκι που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.

Πρωτεύουσα σήμερα του Καλλικρατικού Δήμου Δωρίδος, βρίσκεται στους πρόποδες της δυτικής πλευράς της οροσειράς της Γκιώνας. Αγναντεύει τη λίμνη του Μόρνου, τα Βαρδούσια και τις κορυφές της Γκιώνας.

Ο επισκέπτης μπορεί να περάσει ευχάριστες στιγμές γαλήνης στο Λιδωρίκι, οποιαδήποτε εποχή και αν το επισκεφθεί. Η τεχνητή Λίμνη του Μόρνου σε συνδυασμό με τους ορεινούς όγκους, έχει δημιουργήσει γοητευτικό τοπίο

Ενοριακός ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής με το επιβλητικό καμπαναριό της Ζωοδόχου Πηγής που αποτελεί σήμα κατατεθέν της κωμόπολης. Στον ναό φυλάσσεται τμήμα από τα ιερά λείψανα του Αγ. Ιγνατίου, που παραχωρήθηκαν από την ερειπωμένη μονή Αγίας Μαρίνας Κλήματος Υαίας στα Βαρδούσια. Πανηγυρίζει και ο παλαιός ναός του Αγίου Γεωργίου στο Βαρούσι, οπότε γίνονται και αθλητικοί αγώνες (ρίψη λιθαριού κλπ.). Νεόδμητα τα δύο γραφικά εκκλησάκια Προφ. Ηλίας και Αγ. Γεώργιος, Ανάληψη, και Κοσμάς ο Αιτωλός απέναντι από τη λίμνη, κοντά στο Στενό.

ΑΡΤΟΤΙΝΑ

Η Αρτοτίνα το καπετανοχώρι της Δωρίδας, γέννημα θρέμμα της οι απότολμοι ήρωες του 1821 οι Αθανάσιος Διάκος, Δήμος Σκαλτσάς, Ανδρίτσος Σαφάκας, Γιάννης Σαφάκας και ένα σωρό άλλα παλικάρια που θυσίασαν στον αγώνα για την ελευθερία την ίδια τους την ζωή, βρίσκεται σε υψόμετρο 1100 – 1350μ στην αγκαλιά του “Κόρακα”, στα πλευρά της Πυραμίδας (2350μ) σε μια περιοχή με κρημνώδεις χαραδρώσεις, με ορμητικούς χείμαρρους και ποτάμια όπως: η Σαΐτα, ο Βαρδουσιώτης, οι καρυοποταμοπηγές του Εύηνου-Φίδαρη. Είναι περιοχή που έστησαν τα καραούλια τους οι αρματολοί και οι κλέφτες στην τουρκοκρατία, πλήθος τοπωνυμίων υποδηλώνουν τους ήρωες της Αρτοτίνας “Το κελί του Διάκου”, “του Σαφάκα τα ταμπούρια”, “του Σκαλτσοδήμου ο έλατος”, “Η σπηλιά του Γιαννούλα”, “του Γούλα η ράχη”, και πολλά άλλα.

ΠΕΝΤΑΓΙΟΥ

Δεν μπορεί να περιγράφει κανείς τους Πενταγιούς χωρίς να αναφερθεί στην θρυλική και πολυτραγουδισμένη ανά το πανελλήνιο, Μαρία Πενταγιώτισσα, την όμορφη “δασκαλοπούλα”, που στην ποδιά της “σφάζονταν παλικάρια”. Η Πενταγιού είναι κτισμένη στα 950μ υψόμετρο, κάτω από το Ξηροβούνι και αποτελεί συνέχεια της αρχαίας Ελληνικής Ρίγας στο τοπωνύμιο Παλαιοχώρι που βρίσκεται είκοσι λεπτά βορειανατολικά της. Η ετυμολογία του ονόματος μάλλον προέρχεται από πέντε αγίους (εκκλησίες) που υπάρχουν εκεί. Δραστήριοι οι Πενταγιώτες ανέδειξαν προσωπικότητες που ενδιαφέρθηκαν για τα προβλήματα όχι μόνο του τόπου τους, αλλά και ολόκληρης της Δωρίδας.

Το 1905 ο Πενταγιώτης Παπατσούρης Αθανάσιος έκδοσε την πρώτη Δωρική εφημερίδα με τίτλο “Δωρίς” από όπου υψώνει φωνή διαμαρτυρίας για την άθλια κατάσταση των χωριών σε θέματα που αφορούσαν την εκπαίδευση, την δημόσια ασφάλεια, τις συγκοινωνίες. Οι Πενταγιώτες τιμώντας τον, ονόμασαν το αθλητικό τους κέντρο “Αθανάσιος Παπατσούρης”. Επίσης εκδίδουν ως συνέχεια την πολυσέλιδη και βραβευμένη εφημερίδα “Πενταγιώτικοι Στοχασμοί”. Στην Πενταγιού υπάρχουν αρκετά γραφικά ξωκλήσια και η επιβλητική εκκλησία τους οι Παμμεγίστοι Ταξιάρχες. Ακόμη το χωριό διαθέτει πολιτιστική αίθουσα που φέρνει την ονομασία “Βαρδουσιακή σχολή Ελευθέριου Λόγου¨ στην οποία υπάρχει βιβλιοθήκη 300 τόμων, δημοτικό σχολείο και αγροτικό ιατρείο.

ΤΕΙΧΙΟ

Βόρεια από τον Κάμπο βρίσκεται το Τείχιο, στις ανατολικές πλαγιές της κορυφής Τούρλα (704 μ.) και στις βόρειες της κορυφής Βίγλα (Καστρί 1.090 μ.). Μέχρι το 1929 λεγόταν Λυκοχώρι (Λύκος και χώρος).

Το νέο όνομά του το οφείλει στην αρχαία αιτωλική πόλη Τείχιον την οποία κατέλαβε το 426 π.Χ. ο Αθηναίος Στρατηγός Δημοσθένης. Πράγματι σε διάφορες θέσεις του χωριού έχουν εντοπισθεί αρχαιότητες. Στη θέση Βρανά, όπου η εκκλησία Άγιοι Απόστολοι, 1 χλμ. περίπου στα δυτικά του χωρού όπου βρέθηκαν αρχαία οικοδομικά κατάλοιπα και μικροαντικείμενα. Επίσης στη θέση Καταφύδι σε βραχώδη λόφο, όπου τώρα η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, υπάρχουν ίχνη οχύρωσης. Σε ποια πόλη αιτωλική ανήκουν οι αρχαιότητες αυτές είναι άγνωστο. Μπορεί το Λυκοχώρι να ονομάσθηκε Τείχιον, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι εδώ υπήρξε το αρχαίο Τείχιο. Κάποιοι τοποθετούν εδώ το αρχαίο Τείχιο, ενώ η νεότερη έρευνα το τοποθετεί στους Αγίους Αποστόλους το ναό της Πυργίας Αθηνάς, ενώ στο Καταφίδι την τειχισμένη ακρόπολη της Ποτειδανείας.

Είναι όμορφο χωριό, με τους λιθόστρωτους εσωτερικούς δρόμους. Στο κέντρο του χωριού σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση το κτήριο που γεννήθηκε ο Δήμαρχος Ποτιδάνειας Παπαποστόλου κτισμένο από Κωνσταντινοπολίτες τεχνίτες με λαδωτή πέτρα και υλικά του χωριού με παλιά εσωτερική διαρρύθμιση και ταβάνια σκαλιστά. Με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο.

ΠΑΛΑΙΟΞΑΡΙ

Ανατολικά από Τείχιο βρίσκεται το Παλαιοξάρι, στη βόρεια πλαγιά της οροσειράς Τρίκορφο. Μέχρι το 1959 λεγόταν Κάτω Παλαιοξάρι. Κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε 30 οικογένειες. Ο Leak άγγλος αξιωματικός περιγράφοντας το ταξίδι του από το Λιδωρίκι προς Ναύπακτο αναφέρει: “13 Φεβρουαρίου 1806. Ύστερα από μια κοπιαστική ανάβαση φτάνουμε στο Χάνι Παλαιοξάρι, που πήρε το όνομά του από το χωριό που βρίσκεται πιο κάτω, κοντά του και που τα καλλιεργημένα εδάφη του κατεβαίνουν κλιμακωτά στην όχθη του Μόρνου”. Φαίνεται ότι εκείνη την εποχή δεν ήταν χωρισμένο σε Άνω και Κάτω. Λίγα χρόνια μετά στο κατάστιχο που καταχωρεί ο γάλλος Πουκεβίλ (περί το 1815) αναφέρεται η διάκριση. Η λέξη Παλαιοξάρι είναι σύνθετη από ελληνικό παλαιός και το τούρκικο hisar = κάστρο (Παλαιο-χισάρ=παλαιο-χσάρ=Παλαιοξάρι), δηλαδή Παλαιόκαστρο. Άρα κάπου εκεί κοντά πρέπει να υπήρχε αρχαίο κάστρο. Στην περιοχή του Προφήτη Ηλία, δύο μίλια βόρεια του χωριού κοντά στην αριστερή όχθη του Μόρνου, έχουν ευρεθεί κάποιοι κιστοειδείς τάφοι.

Στο σύγχρονο χωριό, μέσα στη φυσική ομορφιά που δημιουργούν οι γύρω βουνοκορφές και ένα πλέγμα χειμάρρων, δεσπόζει ο ενοριακός ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου με τα δύο καμπαναριά.

ΠΟΤΙΔΑΝΕΙΑ

Ανατολικά από το Παλαιοξάρι βρίσκεται η Ποτιδάνεια σκαρφαλωμένη κι αυτή σε πλαγιά της οροσειράς του Τρικόρφου.Μέχρι το 1940 λεγόταν Άνω Παλαιοξάρι. Το 1940 μετονομάσθηκε σε Ποτιδανία και τελικά τελευταία σε Ποτιδάνεια.Ενοριακός ναός είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου, που κτίσθηκε το 1851, με το αξιόλογο τέμπλο και τις παλιές εικόνες, και την αξιοπαρατήρητη διακόσμηση του ξύλινου ταβανιού. Το 1999 στο αγνάντιο του Άη Γιώργη στην είσοδο του χωριού κτίσθηκε υπαίθριο αμφιθέατρο χωρητικότητας 600 θέσεων. Το χωριό είναι καταπράσινο και σε θέση πανοραμική με εξαιρετική θέα προς τα βουνά της Φωκίδας Γκιώνα και Βαρδούσια.Στην Ποτιδάνεια, το Νοέμβριο, διοργανώνεται η γιορτή του τσίπουρου.